SME
“Galderak eta erantzunak”, Lehen Mailako Arretarako eta Larrialdietarako autokontzertazioari buruz
Kasu honetan, jasotako iruzkinengatik itxuraz argi geratu ez ziren xehetasun batzuk argituko ditugu, besteak beste, Osakidetzak, zerbitzuaren beharrengatik, boluntarioak ez diren medikuak ez diren lankideen pazienteak beren gain hartzera behartzen dituenean
Era berean, Osakidetzaren 5/2018 Instrukzioaren aldaketak jaso ditugu. Aurreko Buletina bidaltzearekin batera argitaratu ziren.
Azkenik, argitze aldera, SMEk gai honen negoziazioan izan duen zereginari buruzko zenbait zehaztapen eta Osakidetzak emandako jarraibideak sartu ditugu.
Lehen Mailako Arretarako (LMA) eta Larrialdietarako autokontzertazioa: galderak eta erantzunak
Zer da autokontzertazioa?
Medikuei ohiko lan-karga baino handiagoa hartzeko eskaintza da, dagokion ordainsariarekin. Salbuespen gisa eginen da (behin-behineko langileak kontratatzeko aukera guztiak agortu ondoren), eta zerbitzuaren beharrek hala eskatzen dutenean.
Aparteko orduak dira?
Ez, aparteko orduak beste modu batera arautzen dira.
Zerbait berria da Osakidetzan?
Ez, aspalditik erabiltzen da arreta espezializatuan. Duela urte batzuk, LMAn ere ezarri zen (Agenda handitzea eta ordutegia zabaltzea), baina gero irizpide ekonomizistengatik erretiratu zen.
Eta zergatik jarri da orain LMAn eta Larrialdietan?
LMAn medikurik ez dagoenez, urte askoan LMAko medikuek berek egin behar izan dute, nahitaez eta doan, lankideen lana. Egoera hori, gaur egun, jasanezina da, eta berriro ezarri behar izan da, 5/2018 Instrukzioaren bidez.
Borondatezkoa da ala behartu egin ahal naute?
Borondatezkoa da, baina behar adina borondatezko medikurik ez baduzu, behartuko zaituzte eskatzen den lanik kobratu gabe.
OHARRA: puntu hau zalantzan jarri da LAAkoek (Lehen Arreta Arnasberritzen) Osakidetzarekin izan zuten azken bileraren berri eman zuten azken dokumentuan. Bertan esaten zen, kasu horietan, Osakidetzak nahitaez aplika zezakeela bi modalitateetako edozein (A edo B), nahiz eta gero adierazten zuen B hori aplikatuko zela, boluntarioei aplikatzen zitzaien ordainsari berarekin.
Gai horren alde egin du beti SMEk, eta, beraz, aurrez zabaldutako informazioari dagokionez kontraesan horren aurrean, SME Osakidetzarekin jarri da harremanetan, eta argitaratzen duguna berresten du: Zerbitzuaren beharrengatik adina langile boluntariorik ez dagoenean, Osakidetzak beste lankide batzuen pazienteak ikustera behartu ahal izango ditu, inolako ordainik jaso gabe. Era berean, esan dezakegu aukera hori ezin izango litzatekeela aplikatu A modalitatearekin (legez kanpokoa litzateke), ezta B modalitatea zorrotz aplikatuta ere; pazienteak bakarrik banatuko lirateke boluntario ez diren langileen artean, eskaera-egoeraren eta zentroan dauden medikuen arabera.
Nola antolatzen da? Nola ordaintzen da?
Hiru modalitate daude:
Zer baldintza bete behar ditut?
Zentroa irekita dagoen orduetan egingo da, gaixoei 24 – 48 ordu barru erantzungo zaie eta kontsulten ohiko kalitate estandarrak beteko dira.
OHARRA: Osakidetzako azken 5/2019 Instrukzioaren arabera, baliogabetu egin da egunean 30 eta 35 paziente bitarteko batez besteko eskakizuna.
Eta falta diren lankideen abisuak eta larrialdiak?
Ez daude zehaztuta; beraz, Lehen Mailako Arretako Unitate Buruak (LMAUB) osasun zentro bakoitzean erabakitzen duenaren arabera kudeatuko dira.
Nork antolatzen du?
LMAUBk, baina indarrean dagoen araudia bete beharko luke.
Uztailean, abuztuan eta irailean desberdina dela esan digute.
Hilabete horietan, oporretako absentzietarako neurri horiek hartuko dira, behar bezala programatuak, eta aldi baterako ezintasunetarako. Programatu gabeko gainerako absentzietan, 24:00etatik aurrera aplikatuko da. Hau da, lehen 24 ordu horietan doan ikusiko dira beste kupo batzuetako pazienteak. Hasierako instrukzioko gainerako arauek baldintza berberetan jarraitzen dute indarrean.
Lan-karga handitzeak eragin diezaioke kalitateari?
Jakina. Baina arrazoi horiengatik kalitatea galtzea Osakidetzaren erantzukizuna da, ez paziente guztiei arreta emateko bere aldetik jartzen dituen medikuen erantzukizuna.
Kalitate galera hori bera da kobratuz eta kobratu gabe kobratzen dena, eta alde hori, gutxienez, medikuari aitortu eta konpentsatu egiten zaio egindako gehiegizko esfortzua.
SMEren jarrera
Lanpostu medikoak populazio-ratioen eta OTIen arabera sortzen dira, horiek baitira egokitzat jotzen direnak lan-baldintza duinetarako eta biztanleei laguntzeko. Horregatik, bi zutabe horietako bakar bat ere berotu ez dadin, mediku bat falta denean, ordezkatu egin behar da.
Duela urte askotatik -medikurik ez dagoela argudiatu-, Administrazioak salbuespen bat egin du (alegia, mediku batek kanpoan den lagunaren pazienteak ikustea). Bere betebeharrari uko egin dio, ez bakarrik ordezko bat bilatzeko baliabide guztiak erabiltzeaz gain, profesionalen ihesa saihesteko behar den ahalegina ez egiteaz ere.
Bistan denez, salbuespenezkotasuna arau bihurtzeko prozesu hori askoz merkeagoa da Osakidetzarentzat, pazienteei ematen zaien laguntzaren kalitatearen eta horrek medikuei eragiten dien egiturazko gainkargaren kontura. Egiturazkoa, urtean puntarik ez dagoelako; urte osoan gaude nahi baino lan-karga handiagoak, bai pazientearen segurtasunerako bai gurerako.
Ildo horretatik, eta argi utziz beti eskatu izan dugula lanera ez dagoen lankidea ordezkatzea, neurri nagusi gisa, erantzukizunak lana egitera behartzen gaituen kasuetan, nabarmendu behar dugu SME izan dela sendagileek paziente guztiei arreta jasotzeko duten eskubidea bermatzeko egin dugun gehiegizko ahaleginaren aitorpenaren alde egin duen sindikatu bakarra.
Gaur egun, SMEren lana fruituak ematen hasi da, eta badirudi ildo horretan aurrera egin nahi dela. Emaitza 5/2018 eta 5/2019 aginduak dira.
Jakina, sindikatu honek Osakidetzarekin bildu eta negoziatu du gai hau; baina Osakidetzak zabaldutako informazioen aurrean, Jarraibide hauek SMErekin egindako akordioaren ondorio direla dioen arren, sindikatu honek azpimarratu du SMEk ez duela ezer adostu gai horri buruz. Hain zuzen, Osakidetzak bere Jarraibideak argitaratu ditu, uko egin ezinezkotzat jotzen ditugun proposamenak kontuan hartu gabe.
SMEk jarrera hau du Osakidetzak LMAn eta Larrialdietan Autokontzertaziorako emandako Jarraibideen aurrean:
Medikuek orain arte izan duten arrakasta eskasak argi erakusten du eskatutako ahalegina ez dela behar bezala ordaintzen.
Lehen Mailako Arreta Zerbitzuan eta Larrialdietan Autokontzertazioa arautzen duen araua gorabehera, ESI eta/edo zentro bakoitza interpretazio tortikatzaileak egiten ari da, edo, besterik gabe, ez diote kasurik egiten; beraz, engaina ez zaitzaten, jar zaitez harremanetan mediku guztien sindikatuarekin, SMErekin.
